poeyps

Αρ. Πρωτ.: 95                                                                                        Αθήνα, 26.07.2019

                                                                  ΠΡΟΣ:  1.  Αρχηγό Πυροσβεστικού Σώματος

                                                                                    Αντιστράτηγο κ. Βασίλειο Ματθαιόπουλο

                                                                               2.   Πρωτοβάθμιες  Ενώσεις

 ΘΕΜΑ: «Υποβολή Γνωμοδοτικού Σημειώματος Νομικού Συμβούλου Π.Ο.Ε.Υ.Π.Σ. σχετικά με νομιμότητα εξαναγκαστικής έκδοσης υπηρεσιακής άδειας οδήγησης από υπαλλήλους (μάχιμους) του Πυρ/κού Σώματος».

       Ύστερα από ερώτημα της Ένωσης Υπαλλήλων Π.Σ. Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης προς την Π.Ο.Ε.Υ.Π.Σ. ότι για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών σε οδηγούς πυροσβεστικών οχημάτων και σύμφωνα με την παραγρ. 2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 62/2018 οι Διοικητές ορίζουν με Ημερήσια Διαταγή μάχιμους πυροσβεστικούς υπαλλήλους οι οποίοι καλούνται χωρίς την συναίνεσή τους να εκδώσουν υπηρεσιακή άδεια οδήγησης.

   Ζητήθηκε λοιπόν η νομική άποψη και σας υποβάλλουμε Γνωμοδοτικό Σημείωμα του Νομικού Συμβούλου της Π.Ο.Ε.Υ.Π.Σ. κ. Κωνσταντίνου Πενταγιώτη που απαντά στο ερωτήματα, κατά πόσο είναι δυνατόν να εξαναγκάζονται πυροσβέστες που προσλήφθηκαν ως μάχιμοι στην χωρίς τη θέληση τους έκδοση υπηρεσιακής άδειας οδήγησης.

   Ύστερα από το Γνωμοδοτικό Σημείωμα του Νομικού Συμβούλου, ζητάμε την άμεση κίνηση της διαδικασίας κατάργησης της εν λόγω διάταξης και μεταβατικά στην αποχή από κάθε ενέργεια υλοποίησης της.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο της  Π.Ο.Ε.Υ.Π.Σ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                         Ο ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ                  ΛΑΥΡΑΝΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΗΜ. ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΣΤΟΝ ΑΡΕΙΟ ΠΑΓΟ

ΝΟΜΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΟΕΥΠΣ

Κάνιγγος 27 – 106 82  Αθήνα

Τηλ/ Fax. 210  330.32.70 

 E-mail:  [email protected] &   [email protected]

Αθήνα 24 Ιουλίου 2019

                                 ΠΡΟΣ: Π.Ο.Ε.Υ.Π.Σ

                                                                   ΚΟΙΝ:  Ένωση Υπαλλήλων Π.Σ Περιφ. Αν.                   

                                                         Μακεδονίας & Θράκης

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΘΕΜΑ: Νομιμότητα εξαναγκαστικής έκδοσης υπηρεσιακής άδειας οδήγησης από υπαλλήλους (μάχιμους) του Πυροσβεστικού Σώματος.

Α.  Ιστορικό – Ερώτημα

Το Πρωτοβάθμιο Σωματείο – μέλος της ΠΟΕΥΠΣ « Ένωση Υπαλλήλων Π.Σ. Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης» με το υπ. αρ. πρωτ. 164/2019 έγγραφο της προς την ΠΟΕΥΠΣ γνωστοποίησε στην Ομοσπονδία ότι για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών σε οδηγούς πυροσβεστικών οχημάτων και σύμφωνα με την παραγρ. 2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 62/2018 οι διοικητές ορίζουν με ημερήσια διαταγή μάχιμους πυροσβεστικούς υπαλλήλους οι οποίοι καλούνται χωρίς την συναίνεσή τους να εκδώσουν υπηρεσιακή άδεια οδήγησης.

Κατόπιν αυτού μου υπεβλήθη το ερώτημα και ζητήθηκε η νομική μου άποψη κατά πόσο είναι δυνατόν να εξαναγκάζονται πυροσβέστες που προσλήφθηκαν ως μάχιμοι στην χωρίς τη θέληση τους έκδοση υπηρεσιακής άδειας οδήγησης. 

Β.  Απάντηση επί του ερωτήματος.

1. Το Θεσμικό Πλαίσιο.  

Το Π.Δ 62/2018  «Ρύθμιση θεμάτων έκδοσης Αδειών Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υπηρεσιακών Οχημάτων – Μηχανημάτων του Πυροσβεστικού Σώματος και κυκλοφορίας αυτών» (ΦΕΚ Α΄121) ορίζει ότι για την κάλυψη των αναγκών του Πυροσβεστικού Σώματος, χορηγείται στους υπηρετούντες σε αυτό Άδεια Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υπηρεσιακών Οχημάτων – Μηχανημάτων και ότι οι υπάλληλοι του Π.Σ. που κατέχουν Άδεια Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υπηρεσιακών Οχημάτων – Μηχανημάτων, υποχρεούνται να καλύπτουν υπηρεσιακές ανάγκες Οδηγών – Χειριστών, ανεξάρτητα αν χρησιμοποιούνται μόνιμα ή περιστασιακά ως οδηγοί (άρθρ. 1). Περαιτέρω ορίζεται ότι οι υπάλληλοι που αποκτούν την άνω Άδεια Ικανότητας Οδηγού έχουν (προφανώς επιπλέον των τρεχόντων καθηκόντων τους) ως καθήκοντα, τα οριζόμενα στο άνω διάταγμα, καθώς και στο Π.Δ 210/1992  (Κ.Ε.Υ.Π.Σ.) ιδίως στα άρθρα 31, 31Α, 41, 42, 50 και 51 αυτού και ότι οδηγός-χειριστής γνωρίζει και τηρεί τους κανόνες του ΚΟΚ, τις εγκύκλιες διαταγές Α.Π.Σ., συμπεριλαμβανομένων των μνημονίων ενεργειών, των κανόνων ασφαλείας και τις οδηγίες του κατασκευαστή για την απαρακώλυτη, έγκαιρη και ασφαλή εκτέλεση των καθηκόντων του στην έννοια των οποίων νοούνται η επιθεώρηση, η προληπτική συντήρηση και οι εργασίες μικροεπισκευών, ήτοι η διόρθωση ελαφρών βλαβών των υπηρεσιακών οχημάτων – μηχανημάτων, καθώς και η εκτέλεση νομίμως ανατιθέμενων εντολών οδήγησης – χειρισμού από τον εκάστοτε επικεφαλής.

Μολονότι ως προϋπόθεση για την έναρξη της διαδικασίας απόκτησης της άδειας χειριστή είναι η εκ μέρους του ενδιαφερόμενου υπαλλήλου υποβολή αίτησης εκ μέρους του (αρθρ. 5), δηλαδή με εκούσια ενέργεια του υπαλλήλου, στην παραγρ.2 του άρθρου 6 του ίδιου Π.Δ/τος ορίζεται ότι: «Ο Προϊστάμενος υποχρεούται να μεριμνά για την πλήρωση ενός ελάχιστου αριθμού Οδηγών – Χειριστών, ικανού για την επαρκή κάλυψη των αναγκών της Υπηρεσίας του. Σε περίπτωση έλλειψης ικανού αριθμού Οδηγών – Χειριστών, ορίζει υποχρεωτικά κατά την κρίση του, τους υπαλλήλους που έχουν τα προσόντα, πληρούν τις προϋποθέσεις και δεν εμπίπτουν στα κωλύματα του άρθρου 4, ως υποψήφιους για έκδοση Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υ.Ο.Μ. Ο ορισμός γίνεται με έκδοση ημερήσιας διαταγής με την οποία καλούνται οι επιλεγμένοι υπάλληλοι να υποβάλλουν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά». 

2.  Ανάλυση παραμέτρων του θεσμικού πλαισίου.

2.1.  Με το προαναφερόμενο Προεδρικό Διάταγμα επιδιώκεται να καλυφθούν υφιστάμενα κενά και ελλείψεις του Πυροσβεστικού Σώματος στην ειδικότητα του Οδηγού – Χειριστή Υπηρεσιακών Οχημάτων – Μηχανημάτων, κενά και ελλείψεις που σε καμία περίπτωση δεν βαρύνουν τους υπαλλήλους του Π.Σ οι οποίοι δεν έχουν οποιαδήποτε ευθύνη για τον σχεδιασμό των αναγκαίων προσλήψεων και ενίσχυσης του Σώματος σε οδηγούς. Περαιτέρω, είναι γνωστό ότι οι ήδη υπηρετούντες υπάλληλοι του Π.Σ έχουν καταταγεί σε αυτό βάσει συγκεκριμένων και από πριν γνωστών διαδικασιών αξιολόγησης με βάση συγκεκριμένα προσόντα κατάταξης τα οποία τους ζητήθηκαν και αυτοί υπέβαλαν με βάση τις κανονιστικές πράξεις των προκηρύξεων διαγωνισμών κατάταξης.

Αν στα προσόντα κατάταξης δεν συμπεριλαμβανόταν η εκ μέρους του υποψηφίου και εν συνεχεία επιτυχόντος και καταταγέντος υπαλλήλου κατοχή  Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Οχημάτων – Μηχανημάτων, είναι δυνατή η κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του υπαλλήλου μεταγενέστερη έκδοση αυτής εφόσον ο υπάλληλος το επιθυμεί και κρίνει ότι αυτό θα είναι επωφελές για τα συμφέροντα του. Η μεταγενέστερη έκδοση Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Οχημάτων ευρίσκει έρεισμα στην από το Σύνταγμα καθιερούμενη αρχή για την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας.

2.2.  Στην περίπτωση όμως που ο υπάλληλος, για οποιοδήποτε λόγο, έστω και αναιτιολόγητα ή ακόμη και λόγω πεισματικής αντιμετώπισης των υπηρεσιακών ζητημάτων, δεν επιθυμεί την χορήγηση σε αυτόν Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Οχημάτων – Μηχανημάτων δεν μπορεί να εξαναγκαστεί παρά τη βούληση του στην έκδοση της άνω Άδειας και κατά τούτο πάσχει και στερείται νομιμότητας η άνω διάταξη της παραγρ.2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 62/2018 με την οποία ο Προϊστάμενος, σε περίπτωση έλλειψης ικανού αριθμού Οδηγών – Χειριστών μπορεί να ορίζει υποχρεωτικά κατά την κρίση του, τους υπαλλήλους που έχουν τα προσόντα, πληρούν τις προϋποθέσεις και δεν εμπίπτουν στα κωλύματα του άρθρου 4, ως υποψήφιους για έκδοση Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υ.Ο.Μ.

Η έλλειψη νομιμότητας σχετίζεται με την ευθεία αντίθεση της  διάταξης της παραγρ.2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 62/2018 σε συγκεκριμένες συνταγματικές διατάξεις, ως κατωτέρω.

Είναι γνωστό ότι τα ατομικά ή θεμελιώδη δικαιώματα συνήθως εμπεριέχουν δυο κανόνες δικαίου: τον πρώτο που κατοχυρώνει το δικαίωμα και τον δεύτερο που το περιορίζει. Σε καμία όμως περίπτωση ο άνθρωπος και πολίτης δεν επιτρέπεται να αναγκασθεί να λειτουργεί ως εκτελεστικό όργανο ξένων θελήσεων και συμφερόντων. Αυτό άλλωστε επιδιώκει να αποτρέψει η διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 του Συντάγματός μας, κατοχυρώνοντας την ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητας: «Καθένας έχει δικαίωμα να αναπτύσσει ελεύθερα την προσωπικότητά του και να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας, εφόσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη».

Είναι γεγονός ότι με το άρθρο 5 παρ. 1 δεν θεσπίζεται ένα επιπλέον δικαίωμα, αλλά μια γενική κατευθυντήρια αρχή για τον νομοθέτη και ένας ερμηνευτικός κανόνας για τη διοίκηση και τα δικαστήρια. Αν και η πρακτική σημασία της διάταξης είναι εκ πρώτης όψεως επικουρική, εντούτοις εμπεριέχει σαφείς και δεσμευτικές κατευθύνσεις για το νομοθέτη και γενικότερα για τον εφαρμοστή του Συντάγματος, συγκαθορίζοντας το κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι της χώρας μας, αλλά και ενισχύοντας αποφασιστικά την κοινωνική συναίνεση.

Σε αντίθεση με τη διάταξη του άρθρου 2 παράγραφος 1 του Συντάγματός μας: «Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», η οποία δίνει στην «αξία του ανθρώπου» το προβάδισμα έναντι των γενικότερων συμφερόντων του κράτους,  η ρύθμιση του άρθρου 5 παράγραφος 1 του Συντάγματός μας, ως έχει, και με τους συνταγματικούς περιορισμούς που προβλέπει, εξισορροπεί το κοινό συμφέρον των ατόμων που ζουν στη χώρα μας με τα ατομικά συμφέροντα του καθενός μας. Το γεγονός ότι η διάταξη του άρθρου 5 παράγραφος 1 του Συντάγματος δεν περιορίζεται μόνο στην κατοχύρωση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής δραστηριότητας του ανθρώπου, αλλά επιπλέον θεσπίζει και το δικαίωμα ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας, επιβεβαιώνει τον ιδιαίτερο (ρυθμιστικό) χαρακτήρα της. Η κατοχύρωση του δικαιώματος της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας είναι κατά πολύ ειδικότερη από μια γενική κατοχύρωση της ελευθερίας της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πρώτη εμπεριέχει και το σκοπό για τον οποίο παραχωρείται, υπό περιορισμούς βέβαια, η δεύτερη. Έτσι, η τυπική ελευθερία του καθενός να συμμετέχει στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας αποκτά ένα ουσιαστικό περιεχόμενο.

Συμπερασματικώς, η άνω διάταξη της παραγρ.2 του άρθρου 6 του Π.Δ. 62/2018 λειτουργούσα ως εξαναγκασμός της βούλησης των υπαλλήλων, οι οποίοι διαθέτουν, ήδη από την κατάταξη τους στο Πυροσβεστικό Σώμα, τα αναγκαία προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματος τους παραβιάζει ευθέως τις άνω συνταγματικές αρχές.

2.3.  Από την προηγηθείσα ανάλυση θεωρώ ότι η Διοίκηση υποχρεούται στην άμεση κίνηση της διαδικασίας κατάργησης της πιο πάνω διάταξης και μεταβατικά στην αποχή από κάθε ενέργεια υλοποίησης της.

Στην περίπτωση κατά την οποία υπάλληλοι οριστούν με έκδοση ημερήσιας διαταγής παρά τη θέληση τους και χωρίς αίτηση τους  ως υποψήφιοι για έκδοση Άδειας Ικανότητας Οδηγού – Χειριστή Υ.Ο.Μ, αυτοί  μπορούν να υποβάλλουν εγγράφως τις αντιρρήσεις τους προς τη Διοίκηση τους και να δηλώνουν ότι η εκ μέρους τους υποβολή των ζητούμενων δικαιολογητικών λαμβάνει χώρα εξαναγκαστικά και χωρίς τη θέληση τους και δεν σημαίνει αποδοχή της διαδικασίας ορισμού τους ως υποψηφίους για έκδοση Άδειας Ικανότητας Οδηγού και ότι η όλη διαδικασία είναι αντισυνταγματική και ρητά επιφυλάσσονται παντός νομίμου δικαιώματος τους στην ακύρωση της όλης διαδικασίας με αίτηση τους ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων .

Στη διάθεση σας για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση, πληροφορία ή νομική συνδρομή.

Ο ΓΝΩΜΟΔΟΤΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ        ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  Δ.  ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗΣ